लोकसेवाको तयारीमा रहेकाहरुलाई परीक्षाको सामाना कसरी गर्ने अन्तर्वार्ताको तयारी कसरी गर्ने उपसचिव मनीराम ज्ञवालीको यस्तो छ टिप्स:
निजामति वा कुनै पनि सरकारी सेवा प्रवेशका लागि आत्मविश्वास, लगनशिलता र निरन्तरको अभ्यास जस्ता तीन कुरा अति नै आबश्यक मानिन्छ । कहिलेकाहिँ आत्मविश्वासको कमीका कारण उमेदवारहरूमा आफैँले लेखेको उत्तरमा सन्तुष्टी नहुने अवस्था श्रृजना भएको पाइन्छ । यसकाराण उनीहरू अरुले लेखेको सार्ने, हल भित्र पसेपछि जानेको हुरा पनि बिर्सने गर्छन् ।
यस्तो अवस्थाबाट पार पाउनका लागि उमेद्वारहरूमा आत्मविश्वास अपरिहार्य हुन्छ । मैले परीक्षामा सर्वाेकृष्ट अङ्क प्राप्त गर्न सक्छु भन्ने दृढता उमेद्वारमा भए सफलताले आफै खोज्दै आउँछ ।
यसैगरी आत्मविस्वास सँगै लगनसीलताले परीक्षार्थीहरूलाई सफलता तर्फ डोहोर्याई रहेको हुन्छ । योजनाबद्घ ढङ्गले पढ्ने, नजानेका वा आफूलाई कठिन लाग्ने समस्या नयाँ तरिकाले समाधानका उपाय निकाल्ने उमेद्वारले असफलता भोग्नै पर्दैन ।
लगनशिलताले उमेद्वारहरूलाई परिपक्व बनाउँछ । यही परिपक्वता नै सफलताको सङ्केत भएकोले उमेद्वारले आफ्नो उद्देश्य पुरा नहोउन्जेल सम्म निरन्तर लगनशील भएर लाग्नुपर्दछ ।
सफलताको अर्काे अपरीहार्य सुत्र निरन्तरको अभ्यास हो । उमेद्वारले आफ्नै अध्यनबाट प्राप्त गरेको, आफ्नै अभ्यासले श्रृजना गरेको ज्ञान चीरस्मरणिय हुन्छ । यसलाई मौलिक तरिकाले लेख्न र अभिव्यक्त गर्न सकिन्छ ।
यसकारण उमेद्वारहरूले सफलता प्राप्तीका लागि यी ३ वटा आत्मविश्वास, लगनशीलता र निरन्तरताको अभ्यासलाई जीवन सफलताको ‘जनै’ जस्तै ठान्नुपर्दछ । यसका लागि उमेद्वारले लक्ष किटान गरेर त्यो लक्ष प्राप्तिका लागि दृढतापूर्वक लाग्नु आबश्यक हुन्छ ।
अठोट गरौ
यदी तपाई कुनै पनि निजामती वा अन्य सरकारी परीक्षाको तयारीमा हुनुहुन्छ भने तपाइले आफू भित्रका सवल र दुर्वल पक्षको पहिल्यै पहिचान गर्नु आबश्यक हुन्छ । यसले तपाईका सवल पक्षलाई तिखार्न र दुर्वल पक्षलाई सुधार्न महत्वपूर्ण सहयोग गर्नेछ ।
यसैगरी अध्ययन सामाग्रीको सङ्कलन र तिनीहरूको नोट, टिपोट बनाउनु, तपाई जस्ता भविष्यमा सरकारी सेवा प्रवेशको तयारीमा लागेका उमेद्वारलाई अपरिहार्य जस्तै हुन्छ ।
यसवाहेक अग्रजहरूसँग परामर्श र साथीहरूसँगको सामुहिक छलफलले नपुगेको लेखन सीप तिखार्ने पक्का छ । तपाइको सफलताका लागि तपाइको अठोट र दृढ सङकल्प अनिवार्य मानीन्छ ।
परीक्षामा समस्याको सामना
जब तपाईमा आतमविश्वास, लगनसीलता र अभ्यासको कमी हुन्छ तपाई परीक्षा सँग डराउन थाल्नु हुनेछ । यस्तो हुनुको मुख्य कारण विषयवस्तुको ज्ञानको कमी हो । कहिँलेकाहीँ तपाई ओभरस्मार्ट भएर हतारमा उत्तर लेख्नुहुन्छ यसो पटक्कै नगर्नुहोस् । उत्तर लेख्दा प्रश्नहरूलाई दुई तीन पटक पढ्नुहोस् । प्रश्नभित्रका प्रश्नहरू तिनको कुल प्राप्ताङ्क बुझेर मात्रै उत्तर लेख्नुहोस् । प्रश्नप्रति तपाई सधै सकारात्मक बन्नुहोस् तयारीमा रहँदा पाठ्यक्रम बाहेक समसामयिक विषय वस्तुमा रुची राख्नुहोस् ।
पाठ्यक्रम घोक्ने भन्दा पनि आफूले अध्ययन गरेको पाठ्यक्रमको चिन्तन गर्नुहोस् अवश्य सफलताले पछ्याउने छ ।
अन्तर्वार्ताको तयारी
माथी उद्दत गरिएका ‘टिप्स’ लाई आत्मसाथ गरेपछि तपाई आफ्नो लिखीत परीक्षामा अबश्य सफल हुनुहुनेछ । त्यसपछि तपाईको लागि अर्काे महत्वपूर्ण समय आउने छ त्यो हो अन्तर्वार्ता । सामान्यतया जुनसुकै सेवा र तहको उमेद्वारका लागि अन्तर्वार्ता कौतुहल, डर र अन्यौलको विषय हो । यसकारण तपाईले आफूलाई अनुकुल वा प्रतिकुल जस्तो अवस्थामा पनि सन्तुलित राख्न सक्ने बनाउनु आबश्यक छ । यसका लागि दृढ सङकल्प आबश्यक पर्दछ ।
हरेक उमेद्वारले अन्तर्वार्र्ता कक्षमा पस्नासाथ कक्षमा रहेका सवै अन्तर्वार्ताकारमा विशेष ध्यान दृष्टि दिएर सवैलाई सम्मानका साथ अभिवादन गर्दा माहोल तपाईको पक्षमा आउन सक्छ । अन्तर्वार्ता खाली प्रश्नको उत्तर मुखले दिने काम मात्रै होइन यसमा तपाईको अनुहार, शरीर, हातगोडा पनि बोलिरहेको हुन्छन् । यसकारण शरीर र शरीरका अङ्गहरूको चालमा विशेष ध्यान दिनुहोला । चर्काे स्वरमा नबोल्नुहोला । भुई खोस्रने, आँखा झुकाउने, नाक र कान कोट्टयाउने, टाउको कन्याउने कामले तपाईको प्रस्तुतिलाई नकारात्मक असर पार्दछ । यसो कहिल्यै नगर्नुहोला ।
अन्तर्वार्र्ता दिदा अन्तर्वार्ताकारको मानसिक संवेगको खुब ख्याल गर्नुहोला । अन्त्यमा अन्र्तवार्ता सकिएपछि सवै अन्तर्वार्र्ताकारहरूलाई यथोचित अभिवादन गरी शिष्टतापूर्वक आफ्ना सवै कागजातहरू लिएर बाहिर निस्कनुहोला । यसोगरे तपाई अवस्य सफल हुनुहुनेछ ।
वि.सं.२०७६ जेठ २२ बुधवार १२:३३ मा प्रकाशित